Қарайым тілі

Қарайым тілі
Жоғарыдан төмен: кирил мен латын (Қырым диалекті); латын (Тракай диалекті); еврей мен латын (дәстүрлі) жазуларындағы қарайым тілі.
Өз атауы:	къарай тили
Елдер:	Литва, Польша, Украина
Аймақтар:	Қырым, Галиция, Тракай
Ресми күйі:	Польша (азшылық тілі)  Украина (азшылық тілі)
Классификация
Санаты:	Еуразия тілдері
Түркі тілдері қыпшақ тобы қарайым тілі
Жазуы:	кирил, латын, еврей
Тіл коды
МЕСТ 7.75–97:	каи 270
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	—
ISO 639-3:	kdr
Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика

Қарайым тілі — түркі тілдері жанұясының қыпшақ тобына жататын тіл.

Қарайым тілі Украинаның Қырым т.б. облыстары мен Литваның Тракай ауданы және Польшаға таралған. 1959 жылғы халық санағы бойынша КСРО-дағы 5900 қарайымның 16,5 %-ы ана тілін қарайым тілі деп есептеген.

Әдеби тілі жоқ, бұрын (1840 жылдан бастап) кітап, журнал басқанда көне еврей, латын, орыс алфавиттерін қолданған. Қарайым тілі үш диалектіге бөлінеді: Тракай-Литвадағы қарапайымдардың ч мен айтатын диалекті, («ач»-аш) ; галич-Батыс Украинадағы қарайымдардың ц мен айтатын диалекті, («ац»-аш); Қырым диалекті татарлардың тілінің әсерімен біраз өзгеріске ұшыраған. Ерекшеліктері: галич диалектінде басқа диалектілердегі «ө», «ү» дыбыстарының орнына «е»,»и» қолданады; «гел» («көл»), «тиш» («түс»); жіктеу есімдіктері барыс септікте «мана»,»майа» («маған»), «сана», «сайа» («саған») түрінде қолданылады. Синтаксисінде славян тілдерінің әсері күшті. Сөздік қорында бір жағынан көне сөздер сақталып қалса («өксиз» («жетім»), «өбге» («ата-баба»), т.б.), екінші жағынан орыс, поляк, литван, украин, белорус, грек, итальян тілдерінің әсері бар.

1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, 1997 ж. 3-том. 478-бет

Түркі тілдері Оғыр Авар† • Бұлғар† • Ғұн† • Xазар† • Чуваш Ұйғыр Айни² • Көне түркі† • Лоп • Өзбек • Ұйғыр • Шағатай† • Іле түркі Қыпшақ Алтай • Армян-қыпшақ† • Башқұрт • Ескі татар† • Қазақ • Қарайым • Қарақалпақ • Қарашай-малқар • Құман† • Құмық • Қыпшақ† • Қырғыз • Қырымтатар тілі • Қырымшақ • Мәмлүк қыпшақ† • Ноғай • Параба • Татар • Ұрым¹ Оғыз Афшар • Әзербайжан • Ғағауыз • Қашқай • Қорасан түркі • Қырымлы¹ • Османлы† • Печенег† • Салар • Түрік • Түрікмен • Ұрым¹ Арғы Халадж Солтүстік-шығыс Сары ұйғыр • Долған • Пуйо қырғыз • Саха • Тофа • Тыва • Хақас • Шор • Шұлым Ескертпелер: ¹Бір топтан көбірек тізімделеді, ²Аралас тіл, ³Дауласта, †Өлі