Президенттік сайлау

Президенттік сайлау — республикалық басқару формасы бар мемлекет басшысының сайлауы. Президенттік сайлау барысында сайлаушылар елдің негізгі заңында (конституциясында) белгіленген мерзім ішінде мемлекетті кім басқаратынын шешеді. Әр елдің президентінің өкілеттіктері конституцияда да жазылған: кейбір елдерде президент мемлекет басшысы болып табылады және негізінен салтанатты функцияларды орындайды.

Өкілеттік мерзімі елдің заңнамасына байланысты, ол да өзгеруі мүмкін:

• 1 жыл — Швейцария (де-юре Мемлекет басшысының функцияларын федералдық кеңестің жеті мүшесі орындайды)
• 4 жыл — АҚШ, Бразилия
• 5 жыл — Франция (2002 жылдан бастап, бұрын — 7 жыл), Германия, Украина және Португалия
• 6 жыл — Ресей (2012 жылға дейін — 4 жыл) және Мексика
• 7 жыл — Қазақстан (2022 жылға дейін — 5 жыл) және Италия

• Жалпыға сайлау құқығы: жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, тегіне, әлеуметтік жағдайына, сенімі мен сеніміне қарамастан, кәмелетке толған әрбір елдің азаматы президенттік сайлауда дауыс беруге құқылы. Мұндай жүйе Қазақстанда, Ресейде, Францияда және әлемнің көптеген басқа елдерінде қабылданған.
• Жанама дауыс беру: дауыс беруге елдің парламенті (Латвия, Германия, Израиль) немесе әкімшілік-аумақтық бірліктердің сайлаушылары (мысалы, АҚШ-тағы сияқты) қатыса алады. АҚШ-та дәл сайлау жүйесі қолданылады: сайлау колледжінде әр штатта белгілі бір дауыс саны бар, ал егер штатта қандай да бір кандидаттың жақтастары жеңіске жетсе, онда бұл штаттағы барлық дауыстар кандидатқа ауысады («жеңімпаз бәрін алады» қағидасы), бұл кандидатқа сайлауда жеңіске жетуге мүмкіндік береді, тіпті егер оған дауыс берген адамдардың жалпы саны бұл жеңілген үміткерге қарағанда аз болады.